Summary
Nesne-Anlatıcılar ve Edebiyatımızdan Bir Örnek: Bir Liranın Başından Geçenler
XVIII. yüzyılda İngiltere’de yaygınlaşan dolaşım romanları “novel of circulation”, “it-narrative”, “object narrative” (nesne anlatıcı), “object tales” (nesne hikâyeleri) gibi isimlerle anılmaktadır. Bu romanların temel özelliği anlatıcılarının madeni para, çay fincanı, kaz tüyü, kırbaç gibi cansız nesneler veya çeşitli hayvanlar olmasıdır. Bu cansız nesneler ya da hayvanlar gezip dolaştıkları yerleri ve karşılaştıkları insanların hikâyelerini anlatır. Bu çalışmada bahsi geçen roman türü hakkında bilgiler verilerek Türk edebiyatında bu türün ilk örneği olduğunu düşündüğümüz Kemal Râgıb Enson’un, Bir Liranın Başından Geçenler isimli romanı tanıtılmıştır. Ayrıca dolaşım romanı tanımına bütünüyle uymamakla birlikte nesne anlatıcı kullanan başkaca roman ve hikâyelere de değinilmiş bu roman ve hikâyelerin dolaşım romanlarından farkları belirlenmiştir. Bu kapsamda tabii olarak nesne ve edebiyat ilişkisi, nesne anlatıcının romana sağladığı imkânlar tartışılmıştır.
Keywords
dolaşım romanı, nesne anlatıcı, nesne ve edebiyat
